Stress in de kerk

Waar droom je van in de adventstijd? Dat de Koning komt natuurlijk.   Of hebben we het eigenlijk gewoon te druk? Extra kerkdiensten waar ook nog meer dan gemiddeld wat van verwacht wordt. Een preek die extra goed moet zijn en mensen in het hart raakt. Al het geregel er om heen om iedereen een plek te geven in de kerstdienst en het gewone werk dat ook doorgaat.   Ik kan me een adventsperiode herinneren die heel gezellig was maar waar ik weinig van heb meegemaakt. Mijn kinderen thuis uit school, van hun eigen geld een spel gekocht maar voor mij geen ruimte om er aan mee te doen. Want naast alle mooie vieringen die er gedaan moesten worden kwam er een begrafenis tussendoor. Ik kijk tevreden terug, nog steeds, want het was goed om te doen. Maar toen al drong het besef door dat het ook anders kan. Je werk anders inrichten. Meer ruimte om adem te halen. Meer ruimte om te bezinnen. Meer ruimte om je op de Koning te richten. En dan, vanuit het verlangen naar de Koning, in januari geïnspireerd en toegerust weer verder werken.   Daar werkt stress niet aan mee Bezinning helpt wel. Januari 2016 biedt een mooie gelegenheid. met de training “Leef! en werk”.   Het is moment van  uitwisseling met collega’s, tijd om je te bezinnen en op je werk te reflecteren en een training waarin je heldere handvatten krijgt om het anders te doen waar nodig. Van harte... read more

Zwarte Piet, gesprek in de kerk voor het echte werk.

Vorig jaar kwam een deel van de kamerfractie van de PVV, verkleed als Zwarte Piet, de plenaire vergadering bijwonen. Een krachtig statement dat onze cultuur bedreigd wordt. Ik heb er dit jaar niet veel van vernomen maar houd eerlijk gezegd ook niet in detail bij wat de PVV allemaal als bedreiging ziet.   Ook dit jaar komt de discussie natuurlijk weer op. Mensen protesteren bij het feest en roepen met hun reactie weer tegenreactie op. Je kan voorzien dat dit gesprek niet heel vruchtbaar gaat worden. De enige hoop die ik heb is dat het zich in de tijd vanzelf oplost. Die Piet zal wel vervagen op termijn.   Maar kunnen we er niet iets beters van maken? Zouden we in de kerk nou juist niet op een andere manier om kunnen gaan met een onderwerp dat zo pijnlijk voor tegenstellingen zorgt?   Als we nou gewoon eens onze Heer zouden volgen en onze naaste zouden zien als iemand die door Hem geliefd is. De ander zouden ontmoeten als iemand die recht heeft om gehoord te worden en die je dus als volgeling van Jezus gewoon wilt begrijpen. Wat zou het gesprek opknappen van de insteek om eerst te begrijpen en daarna pas begrepen te worden! Hoe goed zou het zijn voor mensen die nu beschadigd worden.   In de kerk zou dat toch moeten kunnen. Want het gaat ergens over. Het betreft mensen die beschadigd raken. Dat merk ik aan de emotie die altijd meespeelt.   Ik schrik van die emotie die ik proef. Hoezo de geladenheid van de impuls dat iedereen van “onze Zwarte Piet” moet afblijven?... read more

We moeten die klootzakken liefhebben

Ik voel grote woede als ik de aanslag in Parijs tot me laat doordringen. Ik ga geloven in bommen. Keihard optreden. De emotie gaat met me aan de haal.   Het is schokkend om te merken hoe makkelijk dat gaat. Overweldigd door een impuls en dan wil ik zomaar kwaad met kwaad vergelden.   Ik heb tijd nodig om terug te komen bij mijn diepe overtuiging. Het laat me wel zien hoe belangrijk het is om in contact te blijven met de diepste waarde in je leven. Zo gemakkelijk laat je dat los door drukte,  door emotie, door verwachtingen. Een terugkerend thema als je nadenkt over hoe je je leven inricht.   Verbonden zijn met de diepste waarde in je leven heeft dus niet alleen met tijdbeheer te maken,  realiseerde ik me opnieuw. Het helpt ook om in de actuele uitdagingen van het leven de juiste positie in te nemen.   Ik had dus tijd nodig om me twee dingen te realiseren: Ik kan niet met bommen werken, (geen idee ook hoe een Kalashnikov werkt). En ik heb een andere opdracht: die klootzakken liefhebben.   Ik luister opnieuw naar de woorden van Jezus. “Heb je vijanden lief en bidt voor wie je vervolgen”. want zegt Jezus: “de Vader in de hemel laat zijn zon opgaan over goede en slechte mensen, Hij laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen”.   Jezus zet me stil. Die klootzakken zijn mensen zoals ik. En als ik word als zij dan word ik net zo’n klootzak.   Ik moet niet eens willen weten hoe zo’n moordwapen werkt. Mijn opdracht is om mensen te zien.... read more

In zwakheid kracht ontdekken  op de kinderboerderij.

  Mijn bescheiden bijdrage aan de buurt is dat ik soms inval op de kinderboerderij. Als een vrijwilliger ziek is kan ik in nood inspringen. Daar ben je ook dominee voor: voorbereid om van het ene moment op het andere te doen wat dringend en belangrijk is. Tijdkwadrant I van Covey. Ik wilde het even snel doen, maar mijn hulpjes bepaalden me bij andere lessen van Covey. ‘Eerst begrijpen en dan begrepen worden’ en ‘Denk vanuit synergie’.   Eerst die synergie. Hoewel het er op leek dat ik het alleen veel sneller kon. bleken de hulpjes toch ook veel voordeel op te leveren. Ze kenden de gang van zaken veel beter dan ik als invaller, dus ik hoefde over veel zaken niet eens na te denken. Uiteindelijk was het een ‘win / win’ situatie. Wat ik alleen veel sneller kon werd gecompenseerd door dat waar ik niet meer over hoefde na te denken. En het was veel gezelliger.   Het belangrijkste voor me was die andere regel: ‘Eerst begrijpen, dan begrepen worden’. Een van mijn hulpjes was een jongen met een lichamelijke beperking. Een moeizame motoriek en zeer moeizame spraak. Ik had even tijd nodig om hem  letterlijk te begrijpen. Maar wat was het een geweldige ontdekking.   Ik zag hem met moeite, maar vooral met veel passie, een broodpap klaarmaken voor de eenden. Langzamer dan ik zou doen, maar veel meer gedreven. Als ik even een te korte bocht maakte (het besluit om het snel te doen ben je niet zomaar kwijt) legde hij een hand op mijn arm en vertelde overtuigd hoe het altijd hoorde op dinsdagmiddag.... read more

Mijn zoon is homo en zoekt zijn weg met God

Ik hoorde pas een bizar gesprek op de radio. Iemand had ontdekt HIV positief te zijn. Hij was verward door deze ontdekking. Want hij had bijna geen seks gehad. In de afgelopen maanden enkele keren met verschillende partners. Door omstandigheden veel minder dan gebruikelijk. En dan ook nog steeds voorzichtig geweest. Zijn vraag: hoe kan je dan besmet raken? Hij was op onderzoek uit gegaan en had het ontdekt. Het was iemand die zelf net besmet was en het nog niet wist. Dat is kennelijk een uiterst kritische fase waarin je wel heel erg voorzichtig moet zijn.   Ik ken de verhalen maar vond het toch weer schokkend. Ik kan maar niet geloven dat dit leven gelukkig maakt. Wat voor zoektocht is dit, wat voor verlangen? Wat voor liefdesleven als het kennelijk zo gevaarlijk is zelfs als je heel voorzichtig bent. Ik gun mensen graag wat anders.   Even haal ik opgelucht adem als ik aan mijn zoon denk. Hij leeft in een andere wereld. Homo, jawel, maar betrokken lid van de christelijke gemeente. Zoekend naar God in zijn leven. Dat is een veiliger bedding dan voor veel andere homo’s.   Maar is het eigenlijk wel zo veilig? Kijk nou eens eerlijk om je heen. Zie hen worstelen. Zie hen wegduiken. Hoor de gesprekken of ze er eigenlijk wel bij horen. Wat doet dat met hen, zo onderwerp van gesprek te zijn? Hoe veilig ben je dan in de gemeenschap van de kerk?   Zou het buiten misschien toch veiliger zijn? Want geen onderwerp van gesprek maar aanvaard worden zoals je bent.   Ik moet er niet aan denken.... read more

Geloof is niet altijd uit het gehoor.

Ik sprak pas een getalenteerde young professional. Enthousiast deed ze verslag van een functioneringsgesprek. De leidinggevende was zeer tevreden en zag goede perspectieven. Dus kreeg ze coaching aangeboden.   Veel dominees (en onderwijzers, maar die lezen dit nauwelijks) denken nu: “Wat sneu,  doe je het zo goed moet je op coaching”. Om dan vervolgens misschien wel door te denken: “Straks moet ze nog getraind worden ook”.   Harde wereld, buiten de kerk. De focus op prestatie en resultaten drijft mensen op. En je moet dan altijd maar naar jezelf blijven kijken.   Dan hebben we het in de kerk beter getroffen. De meeste dominees kunnen lekker hun gang gaan. Die permanente educatie lijkt wel zo’n werelds nieuwigheidje, (wie gaat ons vertellen wat we moeten bijleren ?), maar dat kun je nog bij elkaar sprokkelen door te luisteren. En dan zitten we in onze comfort zone. Voelt weer even net als vroeger, terug in de collegebanken. Het bouwt voort op wat we kennen en ondersteunt ons in wat we kunnen.   Training en coaching is wat anders. Onbekender. Onveiliger ook. Zou dat de reden zijn dat we daar intuïtief niet als eerste voor kiezen? Ik vermoed dat als Daniel Timmerman en Arnold Huijgen hun training  “Predikant en praktijk. Efficiënt en doelgericht werken in de pastorie.” zouden omvormen tot een lezingencyclus over “Calvijn’s visie op het gebruik van alle dagen des Heren” zij niet alleen een ander publiek zouden trekken, maar ook meer deelnemers. En ikzelf wil niet eens weten hoe ik de training “Leef! en werk” anders zou moeten invullen om meer publiek te krijgen. Want mijn vermoeden is dat... read more

Pastoraat gaat door in je vakantie.

Het was gisteren verrukkelijk aan het strand. De zon scheen uitbundig. De lucht was mooi helder, heel in de verte zag ik windmolens in zee staan. Prachtig, voor mij absoluut geen horizonvervuiling. Maar het was gewoon dinsdagmiddag. Wat doe je op dinsdagmiddag in een gewone week aan het strand? Ik heb deze week niet eens vakantie.   En toch was het goed om naar het strand te gaan. Ik had namelijk vorige week wel vakantie maar die is wat anders gelopen. Niet alleen begon die week met een kerkenraadsvergadering -een bewuste keuze van me omdat het lastig was een andere datum te vinden- maar ook overleed een van mijn gemeenteleden. Voor het eerst sinds jaren had ik geen collega gevraagd om achterwacht te zijn en dus ging ik aan de gang met het voorbereiden van de uitvaart.   Dit was voor mij een relatief nieuwe keuze. Ik had namelijk geleerd dat niet meer te doen. Want als je aan vakantie toe bent, maar toch doorwerkt ben je bezig om je energiebronnen op te gebruiken. En het is heel lastig om met een druk schema die energiebronnen op andere momenten weer aan te vullen.   Maar inmiddels ziet mijn leven er anders uit; een kleinere gemeente met een part-time dienstverband. Bovendien is de rest van mijn weekschema ook veel meer flexibel. Er is dus meer ademruimte, meer  mogelijkheden om wel die energiebronnen op een andere manier aan te vullen.   Bijvoorbeeld door op dinsdagmiddag naar het strand te gaan. Het is niet efficiënt; ik zou namelijk veel meer werk verzetten als ik achter mijn bureau was gebleven. Het was eigenlijk... read more

Inspiratie, geen gezeur.

Een predikant moet over het algemeen 3 maal meer begrijpen dan begrepen worden. Dit lijkt een klacht. Het was ook eigenlijk een klacht. Ik deelde mijn overtuiging met een collega op een moment dat ik een beetje door mijn energie heen was. Die collega herkende dat natuurlijk. En wat is het lekker om dan even bij elkaar te klagen. Het was ook een goed moment. Even begrip en in dat begrip gewoon thuiskomen. Maar dat begrip is ook een valkuil. Voor je het weet zit je elkaar te versterken in een slachtofferrol. Voor je het weet kom je reactief in een zeurmodus en raak je de kracht kwijt van een proactieve benadering. We kwamen er gelukkig samen uit. En dan ook samen verder, want na even zeuren konden we het ombuigen. Het is gewoon een feit. Een dominee moet het aankunnen om drie keer meer te begrijpen dan begrepen te worden. Daar moet je niet over zeuren, dat moet je gewoon doen. En als het lastig is, het leren. Want als je gaat zeuren word je reactief, word je geleefd en blijf je denken in oude kaders. En het werk wordt steeds minder inspirerend. Maar als je je verantwoordelijkheid neemt dan vind je je eigen kracht. Dan snap je de processen in de gemeente en dan leer je de ander te begrijpen en toch jezelf te profileren. Dan stroomt het. Dan weet je je begrepen door onze Heer die nooit zeurde maar wel zijn verantwoordelijkheid... read more

Blijf geïnspireerd, oefen in luisteren.

Ik ontdek in mijn persoonlijk en professioneel functioneren steeds opnieuw hoe belangrijk goed luisteren is. In mijn vorige blog beschreef ik hoe op kerkelijke vergaderingen de sfeer zomaar op peil gebracht kan worden door open en eerlijk naar elkaar te luisteren. En dan elkaar te willen begrijpen. Als het goed is word je open naar elkaar en ga je de ander ontmoeten. Maar het is echt niet alleen voor vergaderingen van belang. Ook persoonlijk merk ik dat ik me gemakkelijk laat leiden door basisovertuigingen en oordelen en snel een mening vorm over wat anderen vinden of doen. Steeds weer is het de uitdaging om dan toch goed te luisteren en in de ontmoeting te ontdekken wat mensen beweegt. En op die manier vaak ook op het spoor te komen hoe God aan het werk is. Luisteren helpt om de Ander te ontmoeten. Luisteren helpt ook om geïnspireerd te blijven. Het voorkomt namelijk dat je denkt dat je alles al weet. En dus helpt het om steeds weer nieuwe inspiratie op te doen en nieuwe mogelijkheden te zien. Ik meen bij predikanten te herkennen dat openheid voor nieuwe mogelijkheden niet altijd vanzelfsprekend is. Vooral oudere predikanten (laten we zeggen 56+ dan blijf ik zelf ook niet buiten schot) hebben alles in het kerkelijk werk al meegemaakt. En ze weten alles. En diegenen die richting 60 gaan, werden ook geacht alles te weten toen ze als predikant begonnen. Dat is niet alleen onmogelijk, het is ook gevaarlijk. Je kan dat zelf zomaar gaan geloven. (Overigens is dat niet alleen voor predikanten een gevaar. In mijn waarneming zijn onderwijzers nog erger, maar die lezen... read more

Dikke ikken in de kerk.

Rien van de Berg schrijft in het Nederlands Dagblad van vrijdag 18 september een prachtig stuk over de manier waarop we in de kerk regelmatig communiceren. Hij beschrijft beeldend de manier waarop we in de kerk elkaar kritiek kunnen geven: Geen gesprek, maar vooral het uiten van een mening. Hij schrijft: Een gesprek is niet de bedoeling. Een echt gesprek is gevaarlijk, want een echte uitwisseling van gedachten en argumenten kan er toe leiden dat jij je mening moet bijstellen. Hoe dikker de ik, hoe lastiger dat is. Gelukkig kan hij in hetzelfde stuk een prachtig voorbeeld vinden van een eerlijk gesprek met een broeder die de moed had om het op een open manier aan te spreken. Het kan dus wel. Zelfs in de kerk. Onlangs mocht ik leiding geven aan een gemeentevergadering van een kerk. Een gemeente op een lastig moment en gebukt onder spanningen. Er waren al zware woorden gevallen en meningen leken helemaal vast te liggen. Het was wat onwennig om in die situatie heel gericht bezig te gaan met houden van een echt gesprek. Uitgaande van “eerst begrijpen, dan begrepen worden” (één van de zeven eigenschappen die Covey bespreekt in zijn klassieker: The Seven Habits of Highly Effective People) nodigde ik verschillende aanwezigen uit om zich uit te spreken over wat hen het diepst raakte in de ontstane situatie. Sommigen waren zo moedig om daarover een gesprek te voeren voor het front van alle aanwezigen. Wat was het mooi om te zien, als je mensen helpt om er op uit te zijn de ander te begrijpen, dat die ikken helemaal niet zo dik zijn.Dat... read more